FETRET DEVRI
Osmanli tarihinde, kardeslerin saltanat mücadelisi
verdikleri ve 1413 yilina kadar devam eden karisikliklar dönemi diyebilecegimiz
"Fetret Devri", Timur'un uyguladigi bir siyasetin sonucu olarak ortaya
çikmistir.
Yildirim Bâyezid, Ankara Savasi'nda Timur'a esir
düstügü zaman en büyükleri Süleyman olmak üzere Isa, Mehmed, Musa, Mustafa ve Kasim
adlarinda alti erkek çocuga sahipti. Bunlardan besi babalari ile birlikte Ankara
Savasi'na katilmislardi. Kasim ise çok küçük oldugundan Bursa'da kalmisti.
Süleyman Çelebi, muharebenin kayb edildigini görünce
babasinin emri üzerine Vezir-i Azam Çandarlizâde Ali Pasa, Murad Pasa, Yeniçeri agasi
Hasan Aga ve Subasi Eyne Bey ile birlikte yanindaki kuvvetlerle Bursa'ya gelmis, buradan
da küçük sehzade Kasim'i alarak büyük zorluklarla Rumeli'ye geçebilmisti. Isa
Çelebi, muharebe meydanini terk ettikten sonra Balikesir taraflarinda saklanmis, Mehmet
Çelebi Amasya'ya çekilmis, Musa ve Mustafa ise babalari ile birlikte esir düsmüslerdi.
Asil gayesi, güçlü bir Osmanli Devleti yerine,
kendisine bagli ve onun yüksek hâkimiyetini taniyan parçalanmis birkaç Osmanli Beyligi
meydana getirmek olan Timur, baslangiçta bu gayesine ulasmis görünmekteydi. Ayrica o,
Yildirim Bâyezid tarafindan kurulmaya çalisilan Anadolu birligini de parçalamak
istiyordu. Bu sebeple Anadolu beylerine ait yerleri Osmanlilardan atip tekrar eski
sahiplerine verdi. Geriye kalan Osmanli ülkesini de Bâyezid'in dört oglu arasinda
paylastirmisti Edirne'de bulunan Emir Süleyman'a Rumeli'deki yerleri verip kendisine tabi
oldugunu ifade eden hükümdarlik alâmeti olarak kemer, külah ve hil'at göndermistir.
Diger sehzadelerden Isa Çelebi Balikesir ve Bursa'da, Mehmed Çelebi Amasya'da, Musa
Çelebi ise Isa'yi Bursa'dan çekilmeye mecbur ederek Bursa'da Timur'un al damgasiyla
hükümdar olmuslardi.
Ankara Savasi'ndan sonra Anadolu'da sekiz ay kadar kalan
Timur, uyguladigi siyasetin meyvelerini verdigini gördükten sonra Doguya dönüp Çin
seferine çikarken arkasinda biraktigi Anadolu'nun politik yapisi Sultan I. Murad'in
hükümdarligi sonundaki durumu andiriyordu. Timur, Bâyezid'in ele geçirdigi topraklari
geri almisti. Böylece Sultan Murad'in Ankara'dan Akdeniz'e açtigi Osmanli koridoru
kapanmis oluyordu.
Karamanoglu Mehmed Bey, Anadolu'nun üçte birini
kaplayan ve içlerinde Hamidogullari ve Germiyanogullari'nin topraklarinin dogu bölgeleri
ile Kayseri, Isparta, Antalya ve Alaiyye gibi kentler bulunan büyük bir devletin basina
getirilmisti. Timur, Anadolu'da Osmanlilara karsi koyabilecek bir güç meydana getirmek
için böyle yapmisti. Mehmet Bey, Osmanlilar da dahil olmak üzere bütün beyliklerin
emiri olarak ilân edilmisti.
Timur'un, Anadolu'da uyguladigi bu parçalama politikasi
sonucunda Osmanli ülkesi sehzadeler arasinda taksim edilmis, on bir sene süren ve
tarihlerde Osmanli Devleti'nin parçalanmasindan dolayi "Saltanatta Ara" denilen
ve kanli hadiselerle dolu bir devrin açilmasina, fetihlerin durmasina, Istanbul
Imparatoru'nun türlü entrikalarla bu durumu körüklemesine sebep olmustu. Hatta bazi
Avrupalilar, yeni bir Haçli Seferi düzenledikleri takdirde Osmanlilar'i Avrupa'dan
atabileceklerini düsünür olmuslardi.
Ankara Savasi ve bunun sonucunda bir daha kalkinamamasi
plâni ile Osmanli Devleti'nin parçalanmasi bu devlet için mühim ve büyük bir darbe
olmakla birlikte çeyrek asirda kendisini sür'atle toplamaya muvaffak olmasi bu devletin
teskilât ve müesseselerinin saglamligini göstermektedir. Buna karsilik Hindistan, Iran,
Azerbaycan, Irak, Suriye ve Ege Denizine kadar genis topraklar üzerinde fetihlerde
bulunmus olan Timur'un, ölümünden kisa bir müddet sonra devletinin ortadan kalkmasi,
onun sadece tedhise dayali bir devlet kurdugunu göstermektedir.
