ISTANBUL KUSATMASI
Nigbolu zaferinden önce Istanbul'un Yildirim tarafindan
kusatma altina alindigini, fakat zaferle sonuçlanacak olan Nigbolu hadisesi sebebiyle
muhasaranin kaldirildigina daha önce temas edilmisti.
Yildirim Bâyezid, Haçli ittifakinin tesvikçisi
durumundaki Imparator Manuel'e elçi göndererek Istanbul'un teslimini istemisti. Manuel
bu istege cevap bile vermedi. Bunun üzerine sehrin dis dünya ile irtibati kesilerek
kusatma daraltildi. O dönemlerde kale surlarini yikacak büyüklükte toplar
bulunmadigindan sehir halkinin açlik sikintisi ile teslim olacagi düsünülüyordu.
Gerçekten de halk, bu yüzden sehri teslim etmeye meyilli idi. Zira Istanbul halki,
Manuel ve Silivri Beyi Ioannis taraftan olmak üzere ikiye bölünmüstü. Henüz deniz
kuvvetleri fazla güçlü olmayan Osmanlilar, denizden bir sey yapamadiklari gibi, gelecek
olan yardima da mani olamayacaklardi. Bununla beraber, Bizans'in Karadeniz ile olan
baglantisini kesmek için Bogaziçi'nde müstahkem bir kale, yani Anadolu Hisan (Güzelce
Hisar) insa ettirilip Istanbul'un muhasarasi siddetlendirildi. Tam bu esnada bas gösteren
Timur tehlikesi üzerine Yildirim Bâyezid, muhasarayi kaldirmak zorunda kaldi. Bu arada
Bizans, Yildirim'in sartlarim da kabul ediyordu. Buna göre:
1- Her sene Osmanli hazinesine verilmekte olan haracin
arttirilmasi.
2- Istanbul'da bir Türk mahallesi kurularak bir cami
yapilmasi.
3- Istanbul'daki Müslümanlarla Rumlar arasindaki
anlasmazliklari Islâm hukuku çerçevesinde karara baglamak üzere bir kadi tayin
edilmesi.
4- Silivri de dahil olmak üzere Silivri'ye kadar olan
yerlerin Osmanlilara terki.
Bizans Imparatoru, bu antlasmaya riayet ederek
Istanbul'da Sirkeci'de Türkler için yedi yüz hâne ile bir mescid tedarik etmisti.
Padisah da Istanbul'da ikamet etmek üzere Tarakli Yenicesi ile Göynük ve Karadeniz
sahili taraflarindan buraya göçmen nakl ettirerek iskan etmisti. Ayrica kadi (hakim,
yargiç) ve imam da tayin etmisti.
3- KARAMANOGULLARI'NIN OSMANLILARA BAGLANMASI
Osmanlilarin, Rumeli'de yeni sefer ve fetihlerle
ugrasmasini firsat bilen ve Osmanogullari'nin bütün bir Avrupa'ya karsi gelemeyecegini
düsünen Karamanoglu Alaeddin Ali Bey, bu sirada Osmanlilara ait olan Ankara'ya
yürüyerek orayi ele geçirdi. Burada bulunan Anadolu Beylerbeyi Sari Timurtas Pasa'yi
esir aldigi gibi maiyetinden bir çok kimseyi de öldürdü. 1395 ve 1396 yillarinda Kadi
Burhaneddin ile yaptigi muharebelerde yenilen ve Aksaray sehrini kayb eden Alaeddin Ali
Bey'in Ankara'yi ele geçirmesi, büyük bir hata idi. Çünkü Nigbolu savasindan sonra
kendisini çok daha kuvvetli gören ve Avrupa'dan hiç bir tehlike beklemeyen Yildirim
Bâyezid'le tek basina karsi karsiya kalmisti. Bu hareketi ile o, Karamanlilari, Anadolu
Selçuklulari'nin mirasindan da mahrum etmis oluyordu. Bununla beraber Alaeddin Ali Bey,
vaziyetin kendisi için kötü olacagini anlamakta gecikmedi. Bunun üzerine derhal Sari
Timurtas Pasa'yi serbest biraktigi gibi yanina bir elçi katarak af dilemek ve yeni bir
antlasma yapmak üzere Yildirim'a gönderir. Baris teklifini red eden Bâyezid, Anadolu ve
Rumeli'deki bütün kuvvetlerini toplayip Karamanoglu üzerine yürür. bu durum
karsisinda Alaeddin Bey, bütün gücü ile Bâyezid'e mukabele edebilmek için harekete
geçer. Basta Varsak, Turgutlu ve Bayburtlu asiretleri olmak üzere birçok Türkmen
boyundan ve bu arada hizmetinde bulunan Kara Tatarlardan kuvvetli bir ordu meydana
getirir.
Iki ordu Konya ovasinda karsi karsiya gelir. Iki
günlük bir muharebeden sonra sonucu belli edecek bir netice alinmayinca ikinci günün
aksami gece yarisindan sonra otuz bin kadar Osmanli askeri, Karamanoglu kuvvetlerinin
gerisini çevirir. Iki ates arasinda kalan Karamanoglu, Konya kalesine kaçmak suretiyle
kendini zor kurtarir. Konya, on bir gün kadar muhasara edildi. Konya halki, mal ve
canlarina dokunulmamak sartiyla sehri teslim edebileceklerini gizlice Bâyezid'e
bildirirler. Alinan tertibat üzerine sehir teslim oldu. Kaleden çikan Alaeddin Ali Bey,
Osmanli askerleri ile çarpisti ise de muvaffak olamayacagini anlayinca kaçmaya baslar.
Fakat bu esnada attan düserek yakalanir. Yakalanir yakalanmaz derhal Yildirim Bâyezid'in
huzuruna getirilir. Padisah, enistesi olan Alaeddin Bey'e niçin böyle yaptigini ve
kendisine niçin itaat etmedigini sorar. O da: "Niçin sana itaat edeyim, ben de
senin gibi bir hükümdarim" cevabini verir. Bu söze cani sikilan Bâyezid, onu,
Ankara'da basip esir aldigi San Timurtas Pasa'ya teslim eder. Timurtas Pasa da derhal onu
katl eder. Alaeddin Bey'in acele katlinden müteessir olan Yildirim Bâyezid, Pasa'yi
tekdir etmis, fakat onun ikna edici konusmasi ve ileri sürdügü deliller üzerine
sükûnet bulmustur. Bâyezid, bundan sonra Konya'ya bir vali tayin ederek Larende
(Karaman) üzerine yürüdü. Burada Yildirim Bâyezid'in kizkardesi ve Alaeddin Ali
Bey'in hanimi, iki oglu ile birlikte kardesinin karargâhina gelir. Padisah, çadirindan
çikarak kiz kardesini disarida karsilar. Böylece Larende 1397 yilinda Osmanlilarin
idaresine girer. Padisah, kiz kardesi ve çocuklarini Bursa'ya gönderir.
Alaeddin Ali Bey'in katli üzerine Karamanlilar'a ait
sehirlerin Toroslarin kuzeyindeki sehirler (Konya, Larende, Nigde, Develi, Karahisar)
Osmanlilara geçmisti. Sadece Toros daglarinin güneyinde kalan Mut, Ermenek, Taseli ve
Içel, Karamanoglu ailesinin diger kolundan gelen beyler elinde kalmisti.
Karaman Beyligi'nin ortadan kaldirilmasi, Anadolu tarihi
bakimindan mühim bir hadise idi. Zira bu hadiseden sonra Sivas'ta bulunan Kadi
Burhaneddin Ahmed, Osmanlilarla ayni siniri paylasir olmustu. Bu da onun Osmanlilardan
çekinmesine sebep olmustu. Zira daha önceki bazi faaliyetleri, onu Osmanlilarla hasim
hale getirmisti. Osmanlilara karsi mukavemet etmesi mümkün olmadigindan bütün gururuna
ve Memlûk Devleti ile olan geçmisine ragmen bu devlete tabi olmak zorunda kaldi.
Nigbolu zaferinden önce Istanbul'un Yildirim tarafindan
kusatma altina alindigini, fakat zaferle sonuçlanacak olan Nigbolu hadisesi sebebiyle
muhasaranin kaldirildigina daha önce temas edilmisti.
Yildirim Bâyezid, Haçli ittifakinin tesvikçisi
durumundaki Imparator Manuel'e elçi göndererek Istanbul'un teslimini istemisti. Manuel
bu istege cevap bile vermedi. Bunun üzerine sehrin dis dünya ile irtibati kesilerek
kusatma daraltildi. O dönemlerde kale surlarini yikacak büyüklükte toplar
bulunmadigindan sehir halkinin açlik sikintisi ile teslim olacagi düsünülüyordu.
Gerçekten de halk, bu yüzden sehri teslim etmeye meyilli idi. Zira Istanbul halki,
Manuel ve Silivri Beyi Ioannis taraftan olmak üzere ikiye bölünmüstü. Henüz deniz
kuvvetleri fazla güçlü olmayan Osmanlilar, denizden bir sey yapamadiklari gibi, gelecek
olan yardima da mani olamayacaklardi. Bununla beraber, Bizans'in Karadeniz ile olan
baglantisini kesmek için Bogaziçi'nde müstahkem bir kale, yani Anadolu Hisan (Güzelce
Hisar) insa ettirilip Istanbul'un muhasarasi siddetlendirildi. Tam bu esnada bas gösteren
Timur tehlikesi üzerine Yildirim Bâyezid, muhasarayi kaldirmak zorunda kaldi. Bu arada
Bizans, Yildirim'in sartlarim da kabul ediyordu. Buna göre:
1- Her sene Osmanli hazinesine verilmekte olan haracin
arttirilmasi.
2- Istanbul'da bir Türk mahallesi kurularak bir cami
yapilmasi.
3- Istanbul'daki Müslümanlarla Rumlar arasindaki
anlasmazliklari Islâm hukuku çerçevesinde karara baglamak üzere bir kadi tayin
edilmesi.
4- Silivri de dahil olmak üzere Silivri'ye kadar olan
yerlerin Osmanlilara terki.
Bizans Imparatoru, bu antlasmaya riayet ederek
Istanbul'da Sirkeci'de Türkler için yedi yüz hâne ile bir mescid tedarik etmisti.
Padisah da Istanbul'da ikamet etmek üzere Tarakli Yenicesi ile Göynük ve Karadeniz
sahili taraflarindan buraya göçmen nakl ettirerek iskan etmisti. Ayrica kadi (hakim,
yargiç) ve imam da tayin etmisti.
3- KARAMANOGULLARI'NIN OSMANLILARA BAGLANMASI
Osmanlilarin, Rumeli'de yeni sefer ve fetihlerle
ugrasmasini firsat bilen ve Osmanogullari'nin bütün bir Avrupa'ya karsi gelemeyecegini
düsünen Karamanoglu Alaeddin Ali Bey, bu sirada Osmanlilara ait olan Ankara'ya
yürüyerek orayi ele geçirdi. Burada bulunan Anadolu Beylerbeyi Sari Timurtas Pasa'yi
esir aldigi gibi maiyetinden bir çok kimseyi de öldürdü. 1395 ve 1396 yillarinda Kadi
Burhaneddin ile yaptigi muharebelerde yenilen ve Aksaray sehrini kayb eden Alaeddin Ali
Bey'in Ankara'yi ele geçirmesi, büyük bir hata idi. Çünkü Nigbolu savasindan sonra
kendisini çok daha kuvvetli gören ve Avrupa'dan hiç bir tehlike beklemeyen Yildirim
Bâyezid'le tek basina karsi karsiya kalmisti. Bu hareketi ile o, Karamanlilari, Anadolu
Selçuklulari'nin mirasindan da mahrum etmis oluyordu. Bununla beraber Alaeddin Ali Bey,
vaziyetin kendisi için kötü olacagini anlamakta gecikmedi. Bunun üzerine derhal Sari
Timurtas Pasa'yi serbest biraktigi gibi yanina bir elçi katarak af dilemek ve yeni bir
antlasma yapmak üzere Yildirim'a gönderir. Baris teklifini red eden Bâyezid, Anadolu ve
Rumeli'deki bütün kuvvetlerini toplayip Karamanoglu üzerine yürür. bu durum
karsisinda Alaeddin Bey, bütün gücü ile Bâyezid'e mukabele edebilmek için harekete
geçer. Basta Varsak, Turgutlu ve Bayburtlu asiretleri olmak üzere birçok Türkmen
boyundan ve bu arada hizmetinde bulunan Kara Tatarlardan kuvvetli bir ordu meydana
getirir.
Iki ordu Konya ovasinda karsi karsiya gelir. Iki
günlük bir muharebeden sonra sonucu belli edecek bir netice alinmayinca ikinci günün
aksami gece yarisindan sonra otuz bin kadar Osmanli askeri, Karamanoglu kuvvetlerinin
gerisini çevirir. Iki ates arasinda kalan Karamanoglu, Konya kalesine kaçmak suretiyle
kendini zor kurtarir. Konya, on bir gün kadar muhasara edildi. Konya halki, mal ve
canlarina dokunulmamak sartiyla sehri teslim edebileceklerini gizlice Bâyezid'e
bildirirler. Alinan tertibat üzerine sehir teslim oldu. Kaleden çikan Alaeddin Ali Bey,
Osmanli askerleri ile çarpisti ise de muvaffak olamayacagini anlayinca kaçmaya baslar.
Fakat bu esnada attan düserek yakalanir. Yakalanir yakalanmaz derhal Yildirim Bâyezid'in
huzuruna getirilir. Padisah, enistesi olan Alaeddin Bey'e niçin böyle yaptigini ve
kendisine niçin itaat etmedigini sorar. O da: "Niçin sana itaat edeyim, ben de
senin gibi bir hükümdarim" cevabini verir. Bu söze cani sikilan Bâyezid, onu,
Ankara'da basip esir aldigi San Timurtas Pasa'ya teslim eder. Timurtas Pasa da derhal onu
katl eder. Alaeddin Bey'in acele katlinden müteessir olan Yildirim Bâyezid, Pasa'yi
tekdir etmis, fakat onun ikna edici konusmasi ve ileri sürdügü deliller üzerine
sükûnet bulmustur. Bâyezid, bundan sonra Konya'ya bir vali tayin ederek Larende
(Karaman) üzerine yürüdü. Burada Yildirim Bâyezid'in kizkardesi ve Alaeddin Ali
Bey'in hanimi, iki oglu ile birlikte kardesinin karargâhina gelir. Padisah, çadirindan
çikarak kiz kardesini disarida karsilar. Böylece Larende 1397 yilinda Osmanlilarin
idaresine girer. Padisah, kiz kardesi ve çocuklarini Bursa'ya gönderir.
Alaeddin Ali Bey'in katli üzerine Karamanlilar'a ait
sehirlerin Toroslarin kuzeyindeki sehirler (Konya, Larende, Nigde, Develi, Karahisar)
Osmanlilara geçmisti. Sadece Toros daglarinin güneyinde kalan Mut, Ermenek, Taseli ve
Içel, Karamanoglu ailesinin diger kolundan gelen beyler elinde kalmisti.
Karaman Beyligi'nin ortadan kaldirilmasi, Anadolu tarihi
bakimindan mühim bir hadise idi. Zira bu hadiseden sonra Sivas'ta bulunan Kadi
Burhaneddin Ahmed, Osmanlilarla ayni siniri paylasir olmustu. Bu da onun Osmanlilardan
çekinmesine sebep olmustu. Zira daha önceki bazi faaliyetleri, onu Osmanlilarla hasim
hale getirmisti. Osmanlilara karsi mukavemet etmesi mümkün olmadigindan bütün gururuna
ve Memlûk Devleti ile olan geçmisine ragmen bu devlete tabi olmak zorunda kaldi.
