OSMANLI-CANDAROGULLARI
MÜNASEBETLERI
Candarogullari'nin, Osmanli hâkimiyetini
kabul etmek zorunda kalmasi, Anadolu birliginin kurulmasi bakimindan atilmis önemli bir
adimdir. Kastamonu, Sinop ve çevrelerinde bir beylik kurmus olan Candarogullari, aslen
Türkmen bir ailedendir. Beyligin kurucusu Semseddin Yaman Candar'dir.
Osmanli Devleti'nin, Balkanlar'da giristigi
sistemli ve planli fetihlerden sonra Anadolu'da Germiyanogullari ile Hamidogullari'na ait
bazi yerlere sahip olmasi, Candarogullari tarafindan endise ile karsilaniyordu. Candaroglu
Beyi Kötürüm Bâyezid (Celaleddin Bâyezid Bey), babasi Adil Bey'in vefati üzerine
hükümdar olmustu. Çok sert ve hasin bir kimse oldugu anlasilan Celaleddin Bey zamani,
iç ve dis gaileler sebebiyle huzursuzluk ve mücadeleler içinde geçmisti. Celaleddin
Bey, memleketinin idaresini en çok sevdigi oglu Iskender Bey'e vermeye mütemayildi. Bu
durumu fark eden büyük oglu Süleyman Sah, babasinin bu arzusuna içerleyerek kardesini
öldürüp ortadan kaldirmak için firsat kollamaya basladi. Bu firsati yakaladigi anda da
kardesi Iskender'i Öldürmüstü. Osmanli tarihlerinde Kötürüm Bâyezid diye anilan
Celaleddin Bâyezid'in sert ve hasin tavrini ortaya koymasi bakimindan, ehemmiyet arz eden
bir hadiseyi burada zikr etmek gerekir. O, oglu Iskender'i öldüren büyük oglu
Süleyman'in, biri kiz digeri erkek iki çocugunu, yani kendi torunlarini öldürmekten
çekinmemistir.
Gerçi Kötürüm Bâyezid, baslangiçta
Sultan I. Murad'a itaatini arz etmekle beraber, gittikçe büyüyen Osmanli tehlikesi
karsisinda yakin komsulari ile de iyi münasebetler kurmaya çalismakta idi. Daha önce de
temas edildigi gibi Kötürüm Bâyezid, tahtini küçük oglu Iskender'e birakmak
niyetinde idi. Fakat büyük oglu Süleyman, kardesi Iskender'i öldürerek babasina isyan
etmisti. Bu isyan esnasinda Süleyman, Osmanlilara siginip onlardan yardim istemisti.
Sultan I. Murad tarafindan bu yardim istegi kabul edilmis olacak ki, Osmanli kuvvetleri
Kötürüm Bâyezid üzerine harekete geçmisti. Süleyman, Osmanli kuvvetleri ile
Kastamonu'ya gelmis babasiyla harb ederek onu Sinop'a siginmak zorunda birakmisti. Hicrî
785 (M. 1383) yilinda cereyan eden bu hadise üzerine Candarogullari Beyligi, merkezleri
Sinop ve Kastamonu olmak üzere ikiye ayrilmisti. Bununla beraber Süleyman'in
hükümdarligi uzun sürmemisti. Durumu, Anadolu birligini saglamak bakimindan kendi
hesabina uygun gören Sultan Murad, Süleyman Pasa'yi tevkif ederek Candar Beyli'ginin
Kastamonu subesini ülkesine ilhak eder. Fakat Sultan Murad'in bu hareketi, Süleyman
Bey'e bagli olan Kastamonu halki tarafindan iyi karsilanmamistir. Bir firsatini bulup
Osmanlilarin hapsinden kaçan Süleyman Pasa, kendine bagli taraftarlarini topladiginda
Osmanli kuvvetleri Kastamonu'dan ayrilmaya mecbur olmuslardi. Böylece Süleyman Pasa
tekrar hükümdarligina kavusmus oldu. Fakat durumu dikkatle izleyen Süleyman Pasa'nin
babasi Kötürüm Bâyezid, Sinop'tan gelerek Süleyman Pasa'yi firara mecbur etmisti.
Süleyman Pasa, Sultan Murad'dan tekrar yardim istedi. Sultan Murad, onu tekrar himayesi
altina aldi. Sultan Murad, bununla da yetinmeyerek onu Osmanli hanedanina damat yapti.
Süleyman, bu akrabalik ve himaye sayesinde Kastamonu'yu tekrar ele geçirdi. Bundan sonra
Osmanlilarla dost geçinen Süleyman, Osmanlilarin gerek Balkanlar'da gerekse Beylikler
üzerine yaptiklari seferlerde yardimci kuvvet göndermekten geri kalmadi.
Görüldügü gibi, Osmanli hükümdari I.
Murad'in yardimiyla beyligini sürdüren Süleyman Pasa, Osmanlilarla dost geçindi. Bu
sebeple Birinci Kosova muharebesinde ve onu takiben Yildirim Bayezid'in hükümdarliginin
ilk senelerinde Anadolu beylerinin Osmanlilar aleyhine olan hareketlerinde o, Bâyezid'e
yardimda bulundu.
MÜNASEBETLERI
Candarogullari'nin, Osmanli hâkimiyetini
kabul etmek zorunda kalmasi, Anadolu birliginin kurulmasi bakimindan atilmis önemli bir
adimdir. Kastamonu, Sinop ve çevrelerinde bir beylik kurmus olan Candarogullari, aslen
Türkmen bir ailedendir. Beyligin kurucusu Semseddin Yaman Candar'dir.
Osmanli Devleti'nin, Balkanlar'da giristigi
sistemli ve planli fetihlerden sonra Anadolu'da Germiyanogullari ile Hamidogullari'na ait
bazi yerlere sahip olmasi, Candarogullari tarafindan endise ile karsilaniyordu. Candaroglu
Beyi Kötürüm Bâyezid (Celaleddin Bâyezid Bey), babasi Adil Bey'in vefati üzerine
hükümdar olmustu. Çok sert ve hasin bir kimse oldugu anlasilan Celaleddin Bey zamani,
iç ve dis gaileler sebebiyle huzursuzluk ve mücadeleler içinde geçmisti. Celaleddin
Bey, memleketinin idaresini en çok sevdigi oglu Iskender Bey'e vermeye mütemayildi. Bu
durumu fark eden büyük oglu Süleyman Sah, babasinin bu arzusuna içerleyerek kardesini
öldürüp ortadan kaldirmak için firsat kollamaya basladi. Bu firsati yakaladigi anda da
kardesi Iskender'i Öldürmüstü. Osmanli tarihlerinde Kötürüm Bâyezid diye anilan
Celaleddin Bâyezid'in sert ve hasin tavrini ortaya koymasi bakimindan, ehemmiyet arz eden
bir hadiseyi burada zikr etmek gerekir. O, oglu Iskender'i öldüren büyük oglu
Süleyman'in, biri kiz digeri erkek iki çocugunu, yani kendi torunlarini öldürmekten
çekinmemistir.
Gerçi Kötürüm Bâyezid, baslangiçta
Sultan I. Murad'a itaatini arz etmekle beraber, gittikçe büyüyen Osmanli tehlikesi
karsisinda yakin komsulari ile de iyi münasebetler kurmaya çalismakta idi. Daha önce de
temas edildigi gibi Kötürüm Bâyezid, tahtini küçük oglu Iskender'e birakmak
niyetinde idi. Fakat büyük oglu Süleyman, kardesi Iskender'i öldürerek babasina isyan
etmisti. Bu isyan esnasinda Süleyman, Osmanlilara siginip onlardan yardim istemisti.
Sultan I. Murad tarafindan bu yardim istegi kabul edilmis olacak ki, Osmanli kuvvetleri
Kötürüm Bâyezid üzerine harekete geçmisti. Süleyman, Osmanli kuvvetleri ile
Kastamonu'ya gelmis babasiyla harb ederek onu Sinop'a siginmak zorunda birakmisti. Hicrî
785 (M. 1383) yilinda cereyan eden bu hadise üzerine Candarogullari Beyligi, merkezleri
Sinop ve Kastamonu olmak üzere ikiye ayrilmisti. Bununla beraber Süleyman'in
hükümdarligi uzun sürmemisti. Durumu, Anadolu birligini saglamak bakimindan kendi
hesabina uygun gören Sultan Murad, Süleyman Pasa'yi tevkif ederek Candar Beyli'ginin
Kastamonu subesini ülkesine ilhak eder. Fakat Sultan Murad'in bu hareketi, Süleyman
Bey'e bagli olan Kastamonu halki tarafindan iyi karsilanmamistir. Bir firsatini bulup
Osmanlilarin hapsinden kaçan Süleyman Pasa, kendine bagli taraftarlarini topladiginda
Osmanli kuvvetleri Kastamonu'dan ayrilmaya mecbur olmuslardi. Böylece Süleyman Pasa
tekrar hükümdarligina kavusmus oldu. Fakat durumu dikkatle izleyen Süleyman Pasa'nin
babasi Kötürüm Bâyezid, Sinop'tan gelerek Süleyman Pasa'yi firara mecbur etmisti.
Süleyman Pasa, Sultan Murad'dan tekrar yardim istedi. Sultan Murad, onu tekrar himayesi
altina aldi. Sultan Murad, bununla da yetinmeyerek onu Osmanli hanedanina damat yapti.
Süleyman, bu akrabalik ve himaye sayesinde Kastamonu'yu tekrar ele geçirdi. Bundan sonra
Osmanlilarla dost geçinen Süleyman, Osmanlilarin gerek Balkanlar'da gerekse Beylikler
üzerine yaptiklari seferlerde yardimci kuvvet göndermekten geri kalmadi.
Görüldügü gibi, Osmanli hükümdari I.
Murad'in yardimiyla beyligini sürdüren Süleyman Pasa, Osmanlilarla dost geçindi. Bu
sebeple Birinci Kosova muharebesinde ve onu takiben Yildirim Bayezid'in hükümdarliginin
ilk senelerinde Anadolu beylerinin Osmanlilar aleyhine olan hareketlerinde o, Bâyezid'e
yardimda bulundu.
