BURSA'NIN FETHI
Osmanli Devleti'nin ilk baskentlerinden biri olmasi
hasebiyle Bursa, devletin, idarî, siyasî, dinî, ilmî, kültürel, sosyal ve ekonomik
hayatinda önemli derecede rol oynayan bir merkezdi. Çok daha sonralari gelecek olan
Keçecizâde Fuad Pasa'nin "Bursa Osmanlinin dibacesidir" sözü, Bursa'nin
Osmanli tarihinde oynadigi role isaret etmektedir.
Kurulusu, milattan önceki yillara dayanan Bursa,
daha sonra Romalilarin eline geçer. Roma'nin Dogu ve Bati olmak üzere ikiye
bölünmesinden sonra çevresi ile birlikte Dogu Roma Imparatorlugunun (Bizansin)
idaresinde kalmistir.
Osmanli Devleti'nin kurucusu olan Osman Bey'in
siyasi faaliyetlerinden bahsedilirken isaret edildigi gibi Osman Bey, Bursa'yi kusatma
altina almis fakat fethine muvaffak olamamisti. Bununla beraber Bursa'ya Bizans'tan
gelecek yardima mani olmak için, sehrin yakinlarina iki kale yaptirmis, bunlardan birine
Ak Timur'u, digerine de Balabancik'i muhafiz olarak tayin etmisti. Böylece Osman Bey,
Bursa'ya disardan gelebilecek yardim yollarini denetim altina almis oluyordu. Bu sebeple
1315 yilindan iti. baren Bursa, Osmanlilar tarafindan çevresinde insa edilen kaleler
vasitasiyle bir mânâda muhasara altina alinmis oluyordu.
Orhan Bey, 1326 yilinda büyük bir kuvvetle Bursa
üzerine yürür.
Âsikpasazâde ve Nesrî gibi kaynaklar, Osman
Gazi'nin, Bursa'nin fethinden önce oglu Orhan'a:
"Ogul, sen önce Adranps (Orhaneli)'a git ki,
o kâfirin babasi Dinboz gazasinda benim Bay Koca'min düsmesine sebep oldu." diyerek
onu Gazi Mihal (Köse Mihal), Turgut Alp, Seyh Mahmud ve Edebali'nin kardesi oglu Ahi
Hasan'la gönderdi. Orhan Bey, bu tecrübeli komutanlarla görüserek Bursa'nin güneyinde
ve bir bakima Bursa'nin anahtari durumunda olan Adranos kalesini alip yiktirir. Orhan
Bey'in gelisinden önce kaleyi bosaltip Elete dagina çikmis olan halk ve kale beyi,
Orhan'a itaatini bildirirler. Bunun üzerine tekrar yerlerine iade edilen halka karsi
Orhan Bey, insaf ölçülerini asmayacak derecede merhamet ve hosgörülü bir sekilde
davranir.
Bundan sonra Bursa önlerine gelen Orhan Gazi,
Pinarbasi mevkiinde karargahini kurup kaleyi kusatir. Bizans'tan beklenen yardimin
gelmeyecegini anlayan ve kaleyi kurtarmaktan da ümidini kesen kale beyi, Gazi Mihal Bey
vasitasiyle ve bazi sartlarla Bursa'yi teslim edecegini bildirdiginden 2 Cemayizelevvel
727 (6 nisan 1326) tarihinde Bursa Osmanlilara teslim edilir. Kale muhafizi olan Evrenos
da Müslüman olarak Osmanlilarin hizmetine girer. Orhan Bey, burayi aldiktan sonra
babasinin na'sini buraya getirterek sonradan Gümüslü Künbed diye meshur olan yere defn
ettirir.
Gerek strateji, gerekse psikolojik bakimdan
Osmanlilar için büyük bir mânâ ve ehemmiyet ifade eden Bursa'nin fethini küçük bir
hadise olarak göstermeye çalisan Gibbons, bunu özellikle Istanbul'daki iç çekismelere
ve halkin maddî sikinti içinde bulunmasina baglar. Bu arada Bursa'nin fethinden sonra
Evrenos Bey'in müslüman oldugunu, birçok kimsenin de ona uyarak yeni fatihlerin
(Osmanlilarin) dinini kabul ettigini de belirtir. Böylece kurulus dönemindeki Osmanli
Beyligi'nin gücünü ve çevrelerindeki insanlar üzerinde meydana getirdikleri olumlu
havaya da isaret eder.
Bursa'nin fethinden sonra, Orhan Gazi için ele
geçirilmesi gereken hedef artik Iznik olmustur. Marmara havzasinda bir sanayi sehri olan
Iznik, o dönemlerde Bursa'dan daha mühim bir sehir olma özelligine sahipti. Burasi
Bizans'in, Anadolu'daki en büyük sehirlerinden biri olmakla kalmiyor, ayni zamanda
hiristiyanlik için dinî bir merkez olma hüviyetini de tasiyordu. Nitekim miladî
takvimin 325. senesinde Büyük Kostantin tarafindan günümüz hiristiyanliginin
akidelerinin tesbitinde rol oynayan en mühim konsil burada toplanmisti. 1074 yilindan
Birinci Haçli Seferi (1097) ne kadar Anadolu Selçuklu Devleti'ne baskentlik eden Iznik,
belirtilen tarihten itibaren Bizanslilarin elinde idi. Hatta 1204 yilindan 1261 yilina
kadar da Bizans Imparatorlugu'nun merkezi olmustu. Bundan baska Iznik, Kocaeli yarimadasi
bakimindan stratejik önemi haiz olan önemli bir sehirdir.
Bursa'nin zaptindan sonra Osmanli Beyligi'nin
merkezi buraya nakl edilmistir. Yeni hükümdar burayi yeni binalarla süslemisti. Insa
edilen dinî ve sosyal eserlerle sehir, Müslüman Türk sehri olma hüviyetini kazanip
yeni bir çehreye büründü. Orhan Bey, daha isin basinda eski kiliseleri mescid ve
medreselere çevirdi. Bursa'da fakir ve yoksullari doyurmak için imâret yaptirip onlara
vakiflar tahsis eyledi. Buradaki bilgin ve hafizlara da maas bagladi.
Osmanli Devleti'nin ilk baskentlerinden biri olmasi
hasebiyle Bursa, devletin, idarî, siyasî, dinî, ilmî, kültürel, sosyal ve ekonomik
hayatinda önemli derecede rol oynayan bir merkezdi. Çok daha sonralari gelecek olan
Keçecizâde Fuad Pasa'nin "Bursa Osmanlinin dibacesidir" sözü, Bursa'nin
Osmanli tarihinde oynadigi role isaret etmektedir.
Kurulusu, milattan önceki yillara dayanan Bursa,
daha sonra Romalilarin eline geçer. Roma'nin Dogu ve Bati olmak üzere ikiye
bölünmesinden sonra çevresi ile birlikte Dogu Roma Imparatorlugunun (Bizansin)
idaresinde kalmistir.
Osmanli Devleti'nin kurucusu olan Osman Bey'in
siyasi faaliyetlerinden bahsedilirken isaret edildigi gibi Osman Bey, Bursa'yi kusatma
altina almis fakat fethine muvaffak olamamisti. Bununla beraber Bursa'ya Bizans'tan
gelecek yardima mani olmak için, sehrin yakinlarina iki kale yaptirmis, bunlardan birine
Ak Timur'u, digerine de Balabancik'i muhafiz olarak tayin etmisti. Böylece Osman Bey,
Bursa'ya disardan gelebilecek yardim yollarini denetim altina almis oluyordu. Bu sebeple
1315 yilindan iti. baren Bursa, Osmanlilar tarafindan çevresinde insa edilen kaleler
vasitasiyle bir mânâda muhasara altina alinmis oluyordu.
Orhan Bey, 1326 yilinda büyük bir kuvvetle Bursa
üzerine yürür.
Âsikpasazâde ve Nesrî gibi kaynaklar, Osman
Gazi'nin, Bursa'nin fethinden önce oglu Orhan'a:
"Ogul, sen önce Adranps (Orhaneli)'a git ki,
o kâfirin babasi Dinboz gazasinda benim Bay Koca'min düsmesine sebep oldu." diyerek
onu Gazi Mihal (Köse Mihal), Turgut Alp, Seyh Mahmud ve Edebali'nin kardesi oglu Ahi
Hasan'la gönderdi. Orhan Bey, bu tecrübeli komutanlarla görüserek Bursa'nin güneyinde
ve bir bakima Bursa'nin anahtari durumunda olan Adranos kalesini alip yiktirir. Orhan
Bey'in gelisinden önce kaleyi bosaltip Elete dagina çikmis olan halk ve kale beyi,
Orhan'a itaatini bildirirler. Bunun üzerine tekrar yerlerine iade edilen halka karsi
Orhan Bey, insaf ölçülerini asmayacak derecede merhamet ve hosgörülü bir sekilde
davranir.
Bundan sonra Bursa önlerine gelen Orhan Gazi,
Pinarbasi mevkiinde karargahini kurup kaleyi kusatir. Bizans'tan beklenen yardimin
gelmeyecegini anlayan ve kaleyi kurtarmaktan da ümidini kesen kale beyi, Gazi Mihal Bey
vasitasiyle ve bazi sartlarla Bursa'yi teslim edecegini bildirdiginden 2 Cemayizelevvel
727 (6 nisan 1326) tarihinde Bursa Osmanlilara teslim edilir. Kale muhafizi olan Evrenos
da Müslüman olarak Osmanlilarin hizmetine girer. Orhan Bey, burayi aldiktan sonra
babasinin na'sini buraya getirterek sonradan Gümüslü Künbed diye meshur olan yere defn
ettirir.
Gerek strateji, gerekse psikolojik bakimdan
Osmanlilar için büyük bir mânâ ve ehemmiyet ifade eden Bursa'nin fethini küçük bir
hadise olarak göstermeye çalisan Gibbons, bunu özellikle Istanbul'daki iç çekismelere
ve halkin maddî sikinti içinde bulunmasina baglar. Bu arada Bursa'nin fethinden sonra
Evrenos Bey'in müslüman oldugunu, birçok kimsenin de ona uyarak yeni fatihlerin
(Osmanlilarin) dinini kabul ettigini de belirtir. Böylece kurulus dönemindeki Osmanli
Beyligi'nin gücünü ve çevrelerindeki insanlar üzerinde meydana getirdikleri olumlu
havaya da isaret eder.
Bursa'nin fethinden sonra, Orhan Gazi için ele
geçirilmesi gereken hedef artik Iznik olmustur. Marmara havzasinda bir sanayi sehri olan
Iznik, o dönemlerde Bursa'dan daha mühim bir sehir olma özelligine sahipti. Burasi
Bizans'in, Anadolu'daki en büyük sehirlerinden biri olmakla kalmiyor, ayni zamanda
hiristiyanlik için dinî bir merkez olma hüviyetini de tasiyordu. Nitekim miladî
takvimin 325. senesinde Büyük Kostantin tarafindan günümüz hiristiyanliginin
akidelerinin tesbitinde rol oynayan en mühim konsil burada toplanmisti. 1074 yilindan
Birinci Haçli Seferi (1097) ne kadar Anadolu Selçuklu Devleti'ne baskentlik eden Iznik,
belirtilen tarihten itibaren Bizanslilarin elinde idi. Hatta 1204 yilindan 1261 yilina
kadar da Bizans Imparatorlugu'nun merkezi olmustu. Bundan baska Iznik, Kocaeli yarimadasi
bakimindan stratejik önemi haiz olan önemli bir sehirdir.
Bursa'nin zaptindan sonra Osmanli Beyligi'nin
merkezi buraya nakl edilmistir. Yeni hükümdar burayi yeni binalarla süslemisti. Insa
edilen dinî ve sosyal eserlerle sehir, Müslüman Türk sehri olma hüviyetini kazanip
yeni bir çehreye büründü. Orhan Bey, daha isin basinda eski kiliseleri mescid ve
medreselere çevirdi. Bursa'da fakir ve yoksullari doyurmak için imâret yaptirip onlara
vakiflar tahsis eyledi. Buradaki bilgin ve hafizlara da maas bagladi.
