TEHCIR
KANUNU
31
Ekim 1914’te Rus ordulari Dogu Anadolu’yu isgale basladilar. Bu isgal sirasinda
kendilerine en büyük destek ve yardim Ermenilerden geldi. Ermeni tedhisçiler, Kars,
Van, Mus, Erzurum gibi sehirlerde kadin-erkek, yasli-çocuk demeden Türkleri katliama
tabi tutuyorlardi. Binlerce müslüman dogudan batiya göçüyor; evini, topragini,
malini-mülkünü birakip yollara düsüyorlardi. Kimi yollarda ölüyor, kimi gurbette
açliga, yoksulluga mahkum oluyordu. Aileler dagiliyor, analar yavrularini, kardesler
birbirlerini, kaybediyorlardi. Göç edemeyenler de iskence edilerek katlediliyordu.
Istanbul
hükümeti, Anadolu’yu teröre bogan bu gelismelere karsi, 24 Nisan’da meshur
tehcir kararini aldi. 16-55 yas arasindaki bütün Ermeniler Bagdat demiryolu hattindan en
az 25 kilometre uzaga, simdiki Suriye topraklarina göç ettirilecekti.
Ingiltere,
Fransa ve Rusya’nin emperyalist emelleri, yüzyillarca baris içinde yasamis iki
toplumu birbirine düsman etmis, yollarini ayirmisti.
Zorunlu
göç, Mayis ayinin so-nunda yerel jandarma ve mülki amirlerin kontrolünde basladi.
Hükümet yayinladigi emirlerle kimsenin zarar görmemesi için talimat verdi. Fakat
yapilan is lojistik imkanlari çok asiyordu. Sonuç, beklendigi gibi olmadi. Çok sayida
masum insan yollarda öldü.
Osmanli
hükümeti mütareke döneminde olaylarda ihmali görülenler hakkinda sorusturma açti.
1397 görevliyi cezalandirip, 40 kisiyi idama mahkum etti.
Fakat
savas yillarinin acilari içinde alinan bu plânsiz-programsiz uygulamalanin dogurdugu
sonuç bir trajediydi. Müsebbipleri Rusya, Fransa ve Ingiltere ve onlarin masalari Tasnak
ve Hinçak örgütleriydi.
Bati
bu trajik olayi hâlâ kasima-ya ve kanatmaya devam ediyor. Bir dönem kullandiklari
Tasnak ve Hinçak örgütlerinin yerine daha sonra Asala’yi ve ve baska birçok
örgütü kullandilar.
Emperyalistler
son hareketlerinde daha acimasiz bir senaryo ortaya koyarak, müslüman-hiristiyan çatismasinin yerine Türk-Kürt kardes kavgasi
çikarmaya çalistilar. Etnik, mezhep ya da daha baska farkliliklari da tahrik etmeye
devam edecekler.
Ancak
bu oyunlarin tutma-yacagi anlasiliyor. Çünkü Anadolu insani yüzyillara dayanan ortak
bir kültüre sahip. Haçli saldirilari, Fransiz, Ingiliz, Italyan ve Rus isgalleri bu
ortak kültürün savunmasiyla defedilmisti. Maras’ta, Urfa’da, Antep’te,
Erzurum’da, Bitlis’te Van’da, Sarikamis’ta, Çanakkale’de omuz
omuza savasan, ortak kaderi paylasan insanlar, bu inançli toplumun üyeleriydiler.
KANUNU
31
Ekim 1914’te Rus ordulari Dogu Anadolu’yu isgale basladilar. Bu isgal sirasinda
kendilerine en büyük destek ve yardim Ermenilerden geldi. Ermeni tedhisçiler, Kars,
Van, Mus, Erzurum gibi sehirlerde kadin-erkek, yasli-çocuk demeden Türkleri katliama
tabi tutuyorlardi. Binlerce müslüman dogudan batiya göçüyor; evini, topragini,
malini-mülkünü birakip yollara düsüyorlardi. Kimi yollarda ölüyor, kimi gurbette
açliga, yoksulluga mahkum oluyordu. Aileler dagiliyor, analar yavrularini, kardesler
birbirlerini, kaybediyorlardi. Göç edemeyenler de iskence edilerek katlediliyordu.
Istanbul
hükümeti, Anadolu’yu teröre bogan bu gelismelere karsi, 24 Nisan’da meshur
tehcir kararini aldi. 16-55 yas arasindaki bütün Ermeniler Bagdat demiryolu hattindan en
az 25 kilometre uzaga, simdiki Suriye topraklarina göç ettirilecekti.
Ingiltere,
Fransa ve Rusya’nin emperyalist emelleri, yüzyillarca baris içinde yasamis iki
toplumu birbirine düsman etmis, yollarini ayirmisti.
Zorunlu
göç, Mayis ayinin so-nunda yerel jandarma ve mülki amirlerin kontrolünde basladi.
Hükümet yayinladigi emirlerle kimsenin zarar görmemesi için talimat verdi. Fakat
yapilan is lojistik imkanlari çok asiyordu. Sonuç, beklendigi gibi olmadi. Çok sayida
masum insan yollarda öldü.
Osmanli
hükümeti mütareke döneminde olaylarda ihmali görülenler hakkinda sorusturma açti.
1397 görevliyi cezalandirip, 40 kisiyi idama mahkum etti.
Fakat
savas yillarinin acilari içinde alinan bu plânsiz-programsiz uygulamalanin dogurdugu
sonuç bir trajediydi. Müsebbipleri Rusya, Fransa ve Ingiltere ve onlarin masalari Tasnak
ve Hinçak örgütleriydi.
Bati
bu trajik olayi hâlâ kasima-ya ve kanatmaya devam ediyor. Bir dönem kullandiklari
Tasnak ve Hinçak örgütlerinin yerine daha sonra Asala’yi ve ve baska birçok
örgütü kullandilar.
Emperyalistler
son hareketlerinde daha acimasiz bir senaryo ortaya koyarak, müslüman-hiristiyan çatismasinin yerine Türk-Kürt kardes kavgasi
çikarmaya çalistilar. Etnik, mezhep ya da daha baska farkliliklari da tahrik etmeye
devam edecekler.
Ancak
bu oyunlarin tutma-yacagi anlasiliyor. Çünkü Anadolu insani yüzyillara dayanan ortak
bir kültüre sahip. Haçli saldirilari, Fransiz, Ingiliz, Italyan ve Rus isgalleri bu
ortak kültürün savunmasiyla defedilmisti. Maras’ta, Urfa’da, Antep’te,
Erzurum’da, Bitlis’te Van’da, Sarikamis’ta, Çanakkale’de omuz
omuza savasan, ortak kaderi paylasan insanlar, bu inançli toplumun üyeleriydiler.
